نکات دیگری در مورد مصاحبه

چقدر مشتاقان این وبلاگ زیادن! به نشانه اعتراض، دیگه توی فیس بوک بروز شدنش رو اعلام نمی کنم، ببینم چند نفر خودشون یادشون می مونه بهش سر بزنن. لطفا برای یک بار هم که شده، ایرانی بازی رو بذارید کنار، هیچ اتفاقی براتون نمی افته (اگر افتاد، جواب وارثان و بازماندگانتون با من!) حداقل اسمتون رو توی کامنت ها بذارید ببینم اصلا می صرفه من وبلاگ بنویسم، یا بهتره خاطراتم از مهاجرت رو به صورت خصوصی برای خودم ثبت کنم. این به دوستان عزیزی که می دونم میان مطالبم رو می خونن و همیشه هم به من لطف دارن مربوط نمیشه (تعدادشون ۳-۴ تا بیشتر نیست ها). واقعا که…

کلاس های اکسس تموم شدن. در میانه راه، یک سری مسائلی روی مخم رفته بود. اینکه یکی دو نفر تونستن کار پیدا کنن و من هنوز نمی تونستم حرف بزنم، اینکه آدمهای خنگی که دور و برم می دیدم، کارهای خیلی مسخره شون رو به عنوان دستاورد بر می شمردن و من علیرغم موفقیت های خیلی بزرگی که داشتم، باز توانایی این رو نداشتم که در موردشون حرف بزنم (جلوتر توضیح میدم). مربیان اکسس هم روی اعصابم بودن و خلاصه روانم پریشان بود. یکی دو تا مساله شخصی هم داشتم که به این مسائل دامن می زد. اما شکر خدا کم کم همه چیز درست شد. مشکلات خصوصیم برطرف شدند، هرچند به طور کامل و مورد دلخواهم نبود اما از هیچی بهتر بود، یک هفته ای هم که علی از پیشم رفت و تنها شدم، فرصت این رو پیدا کردم که برگردم به عقب و کمی فکر کنم. رفتن علی هم یک مقدار ناراحتم کرد، یک ماه در کنار هم بودیم، هم صحبت خیلی خوبی بود، دوست خیلی خوبی بود – و هست – و خلاصه به بودنش عادت کرده بودم، اما خونه مستقل گرفت و از پیشم رفت و تا چند روزی بهانه اش رو می گرفتم. اما این فکر کردن خیلی خوب بود و کمکم کرد.

فهمیدم که انتظاراتم از اکسس خیلی زیاد و در موارد بسیاری، نادرست بود. من انتظار داشتم اکسس برام کار پیدا کنه (که مطلقا انتظار بیجا و بی موردی بود)، در حالیکه حتی نمی دونستن من چکاره هستم! توی یکی از مصاحبه های عمومی که از طرف یک recruiter انجام شد، تازه یکی از اون مربی ها چیزهایی در مورد کار من فهمید، طوری که چشماش برق می زد که این بابا چقدر خفنه و من نمی دونستم! بعد از اون بود که ورق برگشت، و دیدم که چقدر برخوردها متفاوت شد. اتفاق خوب دیگه ای که افتاد، با مارکوس ارتباطم رو خیلی قوی کردم و بهش پیشنهاد دادم که یک وب سایت برای کارش راه اندازی کنیم، خیلی خوشش اومد و استقبال کرد، و بعدش هم خودش پیشنهاد داد که اگر از دستش برام کاری بر میاد، انجام بده. بعد هم به خوبی و خوشی دوره تموم شد و خود مربیان اکسس بهم گفتن که ارتباطم رو باهشون حفظ کنم، اینکه به قابلیت های من اعتماد دارن و ار این تعارفات (هنوز که هنوزه بسیار محافظه کار هستم، فکر می کنم به همه همین حرف ها رو تحویل داده باشن!)

دارم مطالبی که توی کلاس بهمون گفتن رو مرور می کنم، مواردیش که به نظرم جالب و کاربردی میاد رو اینجا می نویسم:

• توانایی های خودتون رو در زمینه هایی بیان کنید که همه متوجه میشن. من در زمینه پرداخت الکترونیک زیاد کار کردم و موفقیت های زیادی هم داشته ام، اما تقریبا همه افرادی که باهشون برخورد داشتم در برخورد با سوابق کاری من، رزومه من و مصاحبه های من، هاج و واج نگاهم کرده ان. این یعنی نفهمیدن من در چه زمینه ای دارم حرف می زنم. یعنی من نتونسته ام خودم رو خوب پرزنت کنم. یک نفر توی کلاس بود، که روی یک کارت مگنت برای بازنشسته های قزاقستان کار کرده بود. این رو به عنوان دستاورد و achievement خودش مطرح می کرد. یاد کارتهایی که امید غنی زاده و عباس نیری توی پرداخت الکترونیک سامان صادر می کردند افتاده بودم، چقدر هم در اون زمینه من کمکشون کردم (سیستم ابتکاری تبدیل اسامی فارسی به لاتین، برنامه مدیریت صدور کارت و …) تعداد اون کارتها چند ده میلیون بود و من اصلا به مخیله ام نمی رسید که این هم جزء دستاورد حساب میشه! به قول یک بی ادب، ما با این چیزها ته خودمون رو هم پاک نمی کردیم، چه برسه به اینکه در شمار موفقیت هامون بیاریمش. یا مثلا طرف سیستم پرداخت قبوض موبایل رو مستند سازی کرده بود. من بدبخت گردن شکسته، اولین سیستم پرداخت قبض اینترنتی ایران رو برای اولین بار، با استفاده از جدیدترین تکنولوژی اون زمان برای بانک سامان نوشتم، از صفر و بدون داشتن هیچ الگوی مشابهی، از طرف صدا و سیما هم برنامه ای برای همین موضوع تهیه کردن، بعد اصلا به روی خودم هم نمی آوردم که این کار من بوده. بعدا هم برای بانک سینا نوشتم، پرداخت قبض اینترنتی مبنا کارت آریا رو هم من طراحی کردم. ولی هیچ ابلهی اینجا حرف من رو نمی فهمه، از بس که من بد حرف می زنم و نمی تونم خودم رو پرزنت کنم!
  الغرض، برای اینکه شما مثل من نشید، در مورد سه تا موضوع صحبت کنید که همه در موردش می فهمن: پول، زمان، راحتی. کارهایی که انجام دادید و نتیجه اش بهبود در این سه زمینه بوده رو مطرح کنید. ساده هم حرف بزنید، من از بس پیچیده حرف می زنم، خودم وسط حرفهام متوجه میشم که طرف هیچی متوجه نشده! لازمه من هم در مورد کارهایی که کرده ام حسابی فکر کنم. مواردی که به نظر من خیلی پیش پا افتاده و معمولی می رسن، از دید این ور آبی ها دستاوردهای مهمی به حساب میاد (و این نشون میده من هنوز self aware نیستم).
• هر چیزی رو به صورت قصه تعریف کنید. به قول رضا جاسبی، قصه گو باشید! مارکوس عقیده داشت هالیوود با دنبال کردن یک تم، میلیاردها دلار پول درآورده و هنوز هم داره در میاره: situation، problem or opportunity، solution، conclusion. هر قصه ای رو با این قالب تعریف کنید و هی از این شاخه به اون شاخه نپرید (یادتون که نرفته، everything is structure). در مورد هر سوالی که ازتون در مصاحبه می پرسن، اینطوری صحبت کنید. situation: یکی بود یکی نبود، ما توی شرکت فلان، در سال فلان (یا مثلا دو سال قبل) یک تیمی بودیم متشکل از n نفر problem: یک مشتری زبون نفهمی اومده بود و یک چیزی سفارش داده بود، اگر کار رو می گرفتیم فلان قدر درآمد برای شرکت داشت، فلان پروژه ها هم بعدش می اومد و … solution: من فلان کار رو کردم، هماهنگی کردم، مذاکره کردم، جنگیدم، فیل هوا کردم، همه هم در مورد خودتون، “ما” چیکار کردیم اصلا مهم نیست، یارو می خواد بدونه خود “تو” چیکار کردی conclusion: من از این پروژه این رو یاد گرفتم، اون رو یاد گرفتم و …
• اگر ازتون خواستند در مورد شکست در گذشته صحبت کنید، روال قصه گویی بالا رو تکرار کنید (کلا برای هر سوالی داستان سرایی کنید، منتها روده درازی نکنید که حوصله طرف سر بره). در مورد این قبیل سوالات، باید اشتباه شما ناشی از کمبود تجربه باشه، نه ضعف شخصیتی. چیزی هم که ازش یاد گرفتید برای طرف حائز اهمیته. هدف از این سوالات، اینه که طرف مطمئن باشه شما self aware هستید.
• در مصاحبه نشون بدید که giver هستید، نه taker. می دونم که شما هم مثل من اینطوری نیستید، اما مصاحبه کردن لزوما منطبق بر واقعیات نیست. صحبت رو برای مخاطب جذاب کنید. مصاحبه شما صرفا نباید پاسخ دادن به سوالات طرف باشه. اگر بتونید مصاحبه رو به سمت یک دیالوگ ببرید، که شما هم طرف رو به حرف زدن تشویق کنید بسیار خوبه. حداقل کانادایی ها از وراجی خوششون میاد، حتی در حینی که مصاحبه کننده میاد و شما رو به سمت اتاق مصاحبه راهنمایی می کنه، در مورد آب و هوا باهش حرف بزنید، کانادایی ها از ور زدن خوششون میاد!
• هرجا از نقطه ضعفی صحبت کردید (در مورد یک تجربه ناموفق، یک پروژه ناموفق، weakest point و …) فوری باید چیزی رو چاشنیش کنین که نشون بده مزاحمتی ایجاد نمی کنه. مثلا اینکه از کاغذ بازی خوشم نمیاد، بنابراین هر روز صبح یکساعت اول کارم رو به این مطلب اختصاص میدم تا در طول روز برام مزاحمتی ایجاد نکنه. از این حرف دو نکته بر میاد: self awareness که شما از نقطه ضعفتون آگاه هستید و دومی راه چاره که باعث میشه برای محیط کاری مشکلی به وجود نیاد.
• به قول وحید صیامی، باید دید شما به مسائل کلان تر باشه. به قول مارکوس big picture. خلاصه اینکه به یک موضوع، به صورت خود اون موضوع نگاه نکنید. دید شما باید گسترده تر باشه.
• ممکنه شرکتی که شما توش کار کرده اید، برای کانادایی ها شناخته شده نباشه. در این حالت، بسیار مفید خواهد بود اگر با یک شرکت در کانادا مقایسه اش کنید. مثلا بگید I worked with a company, which is very similar to Shoppers Drug Mart. اینطوری به طرف فضایی داده اید که بتونه تصور بهتری از سایز، نوع و زمینه فعالیت و احتمالا نقش شما در اون سازمان رو بدست بیاره. در مورد کارتون هم به همین ترتیب، بسیار امکانش زیاده که در مرحله اول با یک خنگ به معنی واقعی کلمه از HR برخورد کنید، یک آدم بدون سواد فنی که بهش ۱۵ تا رزومه دادن گفتن زنگ بزن با یارو صحبت کن ببین به دردمون می خوره یا نه. اون طرف یقینا چیزی در مورد embedded software developing نمی دونه و بنابراین اگر شما بگید من اینکاره هستم، توی دلش میگه این چه زهرماریه! براش موضوع رو ساده و قابل فهم کنید. مثلا بجای گفتن کلمه بالا، در مورد چیزی حرف بزنید که اون بدبخت هم بفهمه چی می گید: “من حتم دارم شما هم از یک گوشی هوشمند استفاده می کنید، مثلا آیفن دارید. خب، کار من نوشتن برنامه هاییه که توی دستگاه های کوچیکی مثل آیفن شما استفاده میشن.” طرف یک دید کلی نسبت به کار قبلی شما بدست میاره.
• در انتهای مصاحبه از شما می خوان که اگر سوالی دارید، مطرح کنید. ۲ یا ۳ تا سوال باید آماده کنید که برحسب نوع مخاطب، فرق می کنه. این رو دیگه الان نمی گم، ببینم چند نفر این پست رو می خونن بعد!