ملخ و مورچه

مطابق معمول، اکثر دوستان فقط خواننده بودند تا مشارکت کننده در بحث. مثل خیلی جاهای دیگه که فعالیتمون خلاصه میشه در لایک کردن! از مطلب قبلی حدودا ۱۵۰ نفر بازدید کرده بودند و فقط ۶ تا کامنت دریافت کردم، واقعا انقدر زحمت داره و سخته که در مورد عادتهای مالیتون بخواهید دو سه جمله بنویسید؟! چند وقت قبل یکی از دوستان پیشنهادی بهم داده بود که یک گروه توی واتس آپ یا یکی از این نرم افزارهای پیام رسان درست کنیم و اونجا تبادل اطلاعات کنیم، فکر کنم کم کم بهتر باشه وبلاگ رو تعطیل کنم و به این پیشنهاد فکر کنم. احتیاجی نبود که بگید مطلب خوب بود یا بد بود یا تشکر و این حرفها، می خواستم ببینم طیف مخاطبین این وبلاگ چه دیدگاه مالی دارند تا بهتر بتونم مطلب بنویسم، مثلا دو نفر از دوستان خواسته بودند در مورد دوران بازنشستگی بنویسم که مطلب جالبیه برای صحبت کردن، از توی همین کامنت های شما سوژه برای نوشتن پیدا می کنم. وگرنه کانادا و تورنتو دیگه کاملا برای من عادی شده، انگار همه عمرم رو همینجا زندگی کرده ام. چیز جدیدی خود اینجا برای صحبت کردن نداره، یا حداقل من چیزی توش نمی بینم که بتونم صحبت کنم.
داستان ملخ و مورچه (یا گنجشک و مورچه یا یک جانور دیگه و مورچه!) رو شنیدید، تابستون و بهار مورچه هه جون کند و غذا برای زمستونش انبار کرد، ملخه برای خودش خوش و خرم بود و حالش رو برد، بعد که زمستون شد مورچه خونه اش پرآذوقه بود و ملخ از گرسنگی داشت می مرد. داستان چرتی که برای مالیدن گول به سر بچه ها تعریف می کردن، منتها یک واقعیت ساده هم پشت سرش بود. باید در روزگار توانایی به فکر روزهای ناتوانیت هم باشی.
چه ایران چه کانادا چه هر جای دیگه، تکیه کردن بر درآمد ناشی از بازنشستگی یک کار بسیار خطرناک و ابلهانه است. یعنی اینکه من به امید این بشینم که بعد از ۳۰ سال یا نمی دونم در سن ۶۰ سالگی بازنشسته میشم و می تونم از محل حقوق تامین اجتماعی یا CPP (برنامه نویسی سی پلاس پلاس رو نگفتم ها! Canadian Pension Plan منظورم بود) اموراتم رو بگذرونم، فکر کاملا اشتباهیه. مادر مرحومم و پدرم هر دو بازنشسته آموزش و پرورش بودن و اگر درایت عزیز از دست رفته من نبود، قطعا روزگار سختی رو تجربه می کردیم. حالا نه اینکه خیلی وضعمون خوب باشه، ولی به هر حال هیچ وقت محتاج نامردهای روزگار به لطف خدا نشدیم. همون مادر به من یاد داد که در زندگی باید برنامه ریزی مالی داشته باشم و البته تجربه شش هفت ساله بازار فرش، بخصوص همنشینی و رفاقت نزدیک با دوستی بسیار بسیار عزیز ذهن من رو کاملا برای مدیریت مالی تربیت کرد. کدوم یکی از شما خوانندگان این وبلاگ، کتابی که معرفی کردم رو خوندید؟ اوه ببخشید، شان شما اجل تر از این حرفهاست که بخواهید جواب من رو بدید!
توی کتاب پدر پولدار، پدر فقیر، رابرت کیوساکی در مورد مدیریت و دانش مالی صحبت می کنه. شاید فهمش برای خیلی آدمها مشکل باشه، دلیلش هم اینه که حوصله اش رو نداریم خیلی در موردش فکر کنیم! اصولا همه چیز راحتش خوبه، خوبه که پولدار بشیم ولی حال نمیده برای این پولدار شدن یکم فسفر بسوزونیم و معلومات مالیمون رو بالا ببریم! اگه یکی بود که این مفاهیم رو بدون اینکه لازم باشه ما برای فهمیدنش به خودمون زحمت بدیم، توی مغزمون فرو می کرد بیشتر حال میداد، مگه نه؟! مطالبی که در کتاب عنوان شده رو من اینجا بازگو نمی کنم، تا مجبور بشید برید و کتاب رو بخونید! فقط یک موردش رو بگم و اون تفاوت دارایی و هزینه است.
دارایی شما، به زبون ساده پول شماست. چیزیه که ارزش مالی داره، اونم به صورت واقعی. چیزیه که از جنس پوله و قابلیت تبدیل شدن به پول رو داره. هزینه، نقطه عکس داراییه. حالا یعنی چی؟ یعنی ماشینی که سوار میشید (منهای شرایط خاص ایران که ماشین رو می خری، سوارش هم میشی بعد با سود میفروشیش!) دارایی بحساب نمیاد. لباس های تامی هیلفیگر و رالف لورن، سرمایه شما نیستند. گوشی اپل ۵ و ۶ و لپتاپ مک بوک ایر هم به همچنین.
حساب ارزی در بانک سامان دارائیه. حساب بلند مدت سیمیا باز توی بانک سامان (و شاید در بانک های دیگه) سرمایه محسوب میشه. سکه طلا، دلار، یورو، و از همه بهتر به شرطی که زور آدم برسه، ملک و خونه دارایی هستند. این موارد چیزهایی هستند که باید پولتون رو هزینه شون کنید، نه گروه اول.
ای آقا! مگه من چن دفه به دنیا میام؟ بابا با این حقوق های ما مگه میشه صاحب خونه شد؟ بیخیال بابا، ما که پولی نداریم که بخواهیم سرمایه گذاریش کنیم. با این گدا بازی ها آدم به هیچ جا نمیرسه. من معتقدم باید آدم از زندگیش لذت ببره (اونم در حالی که قیافه خیلی مصمم و ژست خیلی روشنفکرانه ای گرفته!) و … چقدر از این حرف ها زده اید و می زنید؟ چقدر از اطرافیانتون این حرفها رو شنیدید؟ آدم همیشه برای انجام ندادن یک کار سخت، می تونه دلیل پیدا کنه، مخصوصا اینکه عوامل وسوسه کننده سر راهش زیاد هم باشن. مخصوصا اینکه یک جایی مثل کانادا یا آمریکا هم زندگی کنه که در و دیوار، عالم و آدم، شب و روز تشویقش می کنن به مصرف کردن. تشویقش می کنن به بدهکار شدن (توی ایران دعوای بانک ها سر این بود که کی بیشتر سود میده، اینجا دعوا سر اینه که کی بیشتر بدهکارتون کنه! انقدر پیشنهادات رنگ و وارنگ برای گرفتن وام و کردیت کارت و خرید اقساطی و … می کنن که بالاخره پات یه جا بلغزه!).
سال ۱۳۸۴ من کارم رو به عنوان یک مهندس کامپیوتر با یک عده ای از بچه ها شروع کردم که الان جزء دوستان بسیار خوبم هستند. اون زمان درآمدم از محل حقوق اون کار، ماهی ۲۵۰ هزار تومن بود. در همون شرایط، افرادی رو از دور و نزدیک می شناختم که درآمدشون ماهی ۳۰۰ هزار تومن، ۳۵۰ تومن و حتی ۴۰۰ تومن بود. الان از اون تاریخ ۱۰ سال میگذره و من اون افراد رو که نگاه می کنم و با خودم مقایسه می کنم، می بینم که برای هر دومون ده سال گذشته. اما شرایط زندگی، پشتوانه آینده و فراغت خاطرمون با هم فرق می کنه. برای من، شاید این ده سال کمی متفاوت تر گذشته – نمی گم سخت تر، من اصلا بلد نیستم سختی بکشم! خداوند انقدر من رو دوست داشته که هیچ وقت در زندگیم سختی بهم نداده، نمونه اش اینکه وقتی اومدم کانادا و با اینکه ریال رو به دلار تبدیل کرده بودم، تاکید داشتم خونه ام ایرکاندیشن داشته باشه که تابستون خدای نکرده گرما رو احساس نکنم! پس اصلا اهل سختی کشیدن نیستم و دلیلی هم نمی بینم که در زندگی سختی بکشم. ولی الان که سنمون بالاتر رفته، خوب می فهمیم که سال ۱۳۸۴ بدون داشتن نوکیای ۶۶۰۰ هم گذشت! ولی ربع سکه ای که اون سال ۵۰ هزار تومن بود، سال ۱۳۹۲ فروخته شد ۴۰۰ هزار تومن 😉 این تفاوت دارایی و هزینه است.
من هم لزوما همه جا درست و صحیح قدم بر نداشتم (یک نمونه از اشتباهاتم ورود و سرمایه گذاری در بورس بود، اونم در شرایطی که خیلی رونق داشت، ولی زمینه های بهتری هم پیدا میشد که طول کشید تا تجربه ام تکمیل بشه و اونها رو شناسایی کنم). نمی تونید انتظار داشته باشید که همه حرکاتتون به نتیجه خوبی برسه، ولی ترس از نتیجه بد هم نباید باعث بشه که اصلا وارد این بازی ها نشید. این پست به اندازه کافی طولانی شد و طبق معمول حاشیه رفتن های من هم باعث شد که مطلب نیمه کاره بمونه، در پست بعدی تمومش می کنم.