مقایسه ایران و کانادا

خب، همونطوری که قبلا وعده داده بودم، در پایان سفر می خوام یک جمع بندی از ایران و مقایسه شرایطش با کانادا داشته باشم. هرچند دلم می خواست این اتفاق لااقل یکسال و نیم دیگه می افتاد، ولی تا همینجا هم کلی تجربه کسب کردم. نکات رو می نویسم و به دلیل زیاد بودن تعداد نکات، احتمالا این پست طولانی خواهد بود. همینجا بگم که من مسافرتم برای تفریح نبود (متاسفانه) و بنابراین خیلی واقعیات زندگی رو مجبور شدم از نزدیک لمس کنم. برای همین، فکر می کنم استنباطم از شرایط تا حد خیلی زیادی منطبق بر واقعیت های جامعه باشه.

ظاهر مردم: مشخصا این از اولین مواردی بود که به چشمم اومد. توی تورنتو، مردم اگر لبخند نمی زنن، لااقل عبوس و گرفته نیستن. اگر هوا سرد نباشه، معمولا همه خیلی بشاش و سرحال هستن، حالا به دلایل مختلف. می تونه ناشی از رفاهی باشه که توی کانادا دارن، یا رفاهی که “فکر می کنن” توی کانادا دارن، شاید به دلیل جور بودن خرج و دخله (که این رو قبول ندارم و در ادامه هم بهش خواهم پرداخت)، شاید هم بدلیل الکی خوش بودن و این چیزهاست. اما ایران، همه مردم با خودشون هم سالهاست سلام و علیک نکردن. همه عبوس، همه گرفته و همه داغون.
همونطوری که گفتم، باور ندارم این مسئله فقط بدلیل مشکلات مالی و معیشتی باشه، آدم پولدارهای تهران رو هم که می بینی عنق و بداخم هستن و janitor های تورنتو رو هم که ببینی، باز میبینی دلش شاده و سرخوشه. روحیه ای که در جامعه جاری هست، در کانادا بسیار بسیار بالاتر و مثبت تره، از این نظر برای ساکنین ایران بسیار متاسفم.

باطن مردم: این متاسفانه بسیار بسیار ناخوشاینده. خیلی ها میگن به همین زودی فراموش کردی؟ اما قضیه فراموش کردن من نیست. مساله اینه که برای ساکنین ایران، چون این تغییر آهسته آهسته رخ داده، انقدر چشمگیر نیست، اما برای کسی که محیط رو ترک می کنه و بعد از یک مدتی بر می گرده، ملموستره. بقول شیخ اجل، مردم ایران قبلا با صفت روباه خودشون رو نشون میدادن، جدیدا با صفت گرگ میان! (قابل توجه نیما و امین عزیز). از شوخی گذشته، واقعا احساس کردم اون زرنگی ها و قالتاق بازیها، تبدیل شده به یک خوی حیوانی، مثل کفتار و لاشخور که بر سر مردار تغذیه می کنن، تعداد آدمهایی که از بدبختی دیگران برای خودشون فرصت و موقعیت پیشرفت می سازن، خیلی خیلی بیشتر شده و از طرف دیگه، این خلق و خو حیوانی تر و سبعانه تر هم شده. چند تا مثال براتون میارم:
توی نوشته قبلیم هم در موردش حرف زده بودم، تاکسی هایی که جلوی بیمارستان صف می کشن تا دو برابر قیمت کرایه رو از بیمارانی که درمونده و بی حوصله از بیمارستان میان بیرون بگیرن. طرف درد خودش بس نیست، گرفتار این دزدان سرگردنه هم میشه.
مورد دوم. یک روز از میدون ونک به سمت پاسداران می خواستم برم. ساعت ۴ عصر، هنور هم ترافیک rush hour شروع نشده. سوار یکی تاکسی هایی که توی خط توقف کرده بودن شدم، راننده تا نشست، برگشت گفت: از امیر ابراهیمی میرم ها! کرایه هم ۵ تومنه چون مسیر شلوغه. من چون عجله داشتم و توی ذهنم ۵ تومن معادل یک توکن TTC هم نمیشد، گفتم سگ خورد (هرچند قبلا به هیچ عنوان زیر بار چنین سوء استفاده ای اون هم از طرف یک راننده تاکسی … نشور نمی رفتم). راه که افتادیم، دیدم بله، خبری از ترافیک نیست. همون مسیری که همیشه میرفتم، حالا گیریم با ۵ دقیقه تاخیر طی شد. این هم یک نمونه از لقمه حروم در زندگی با برکت دوستان عزیز.
دو مورد بالا رو مقایسه کنید با شرکت پاور استریم، و نو فریلز در تورنتو. اولی، شرکت تامین کننده برق خونه منه. اون اوائل، به عادت فضولی همیشگیم، باهشون مکاتبه کردم که می خوام بدونم نحوه محاسبه هزینه برق خونه من چطوره. یک ایمیل برام فرستادن که ما یک سقف ۶۵۰ کیلووات داریم، که با یک نرخ محاسبه میشه و از اون ببعد، یک نرخ بالاتر اعمال میشه. منتها، برای آسایش مصرف کننده ها، این عدد پیک در زمستون، بجای ۶۵۰ کیلو وات، ۱۰۰۰ کیلو وات در نظر گرفته میشه. یعنی مساعدت برای کمک به زندگی شما، در شرایط سخت.
نو فریلز هم، که از اذناب شرکت های PC financial و Loblaws هست، به احتمال بسیار قوی متعلق به قشر مسیحی، یهودی و یا شاید حتی خداناباور (atheists) باشه. به هر حال بعید میدونم در میان سرمایه گذاران و سهامداران اصلیش، از قشر مسلمون کسی حضور داشته باشه. یادمه امسال ماه رمضون، کیسه ۱۰ پوندی برنج تیلدا که قیمتش در شرایط عادی ۱۵ دلار بود، با ۳۵ درصد تخفیف به قیمت ۱۰ دلار عرضه می کرد. یقینا هنوز خیلی از خارج نشینان و البته هموطنان داخل کشور، بخاطر میارن که هرسال بدلیل فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، ماه مهمانی خدا، بنده های خالص و مخلص خدا چه به روزگار بقیه بندگان خدا می آوردن. این هم یک مثال دم دستی دیگه، متاسفانه در بین آدمهایی که باهشون در ایران برخورد داشتم، تعداد لاشخورها و بقول یک بنده خدایی، زامبی ها بشدت افزایش پیدا کرده بود.

رد شدن از خیابون: این خدایی در ایران خیلی راحت تره! لازم نیست زحمت بکشی و تا سر چهار راه بری تا از چراغ عابر پیاده عبور کنی، تازه اونم به شرطی که چراغ سبز باشه! کله ات رو مثل آن حیوان نجیب که از شیرش لبنیات و محصولات مقوی فراوانی تولید میشه، می اندازی پایین و رد میشی. در این میون، اصلا اهمیتی نداره که کلی آدم وایسادن تا چراغ عابر پیاده سبز بشه، ایضا مهم نیست که چراغ سواره رو سبزه. تازه، باید با گردن کلفت، قیافه حق به جانب و حتی طلبکارانه، با چشمان وق زده به راننده ماشینی که به اعتراض برات بوق میزنه نگاه کنی و بگی: زهرمار! چه مرگته؟! کلا طلبکاری در هرشرایطی در ایران جواب میده، ضرب المثلی هست که میگه میگوزه و رو به باد هم وایمیسته، حکایت این عزیزانه.

زیبارویان و بقول خودمون، در و داف: این رو واقعا یادم رفته بود، که آرایش فقط در ماتیک و لاک ناخن خلاصه نمیشه. توی کانادا، فقط همین دو مورد رو دیده بودم. سفرم به ایران من رو با مظاهر زیباسازی دوباره آشنا کرد، ابروهای بالا کشیده، ریمل و خط چشم، بینی عمل کرده سربالای قلمی، بوتاکس گونه، لبهای قلوه ای، پودر و رژ گونه و هزار و یک چیز دیگه که من اسمشون رو نمی دونم هم به کنار (این اسامی رو هم با کمک خواهرم ذکر کردم که همینجا جا داره از زحمات و مساعدت ایشون و خانواده محترم رجبی تشکر کنم). بعد پشت چشمی که برای مخاطب نازک می کنن و ابرویی که برای شما بالا می اندازن و نگاه حقارت آمیزی که به شما دارن (حالا نمی دونم بابت چی)، در رفتارهای خانم کتلین وین نخست وزیر انتاریو هم مشاهده نمیشه. صورت طرف رو بشوری، وزنش دو کیلو افت می کنه و در نهایت هم ایشون، مثلا یک نسخه پیچ داروخونه است و یا فروشنده مغازه. الکی بچه مثبت بازی در نیارید و جانماز هم آب نکشید، مطمئنم همه تون مثل من نظیر این چهره ها رو توی فیلم های پورنو زیاد دیدید. به قول علی، همه هم انگار قالب زدنشون، نمی دونم چرا همه شبیه هم هستن!

صدای اذان: یادم میاد دوم دبیرستان درسی داشتیم که یک بابایی به اسم علیقلی، توی یکی از شهرهای باکو (اگر اشتباه نکنم) زندگی می کرد و حاضر شد در مقابل شنیدن صدای اذان، سکه های اشرفی یادگار مادرش که برای کفن و دفنش کنار گذاشته بود رو هزینه کنه. یکی از مواردی که در کانادا دلم براش تنگ میشد، صدای مرحوم موذن زاده اردبیلی بود که توی شهر بپیچه. یکشنبه ها صبح که صدای ناقوس کلیسا میومد، دلم می خواست من هم امکان شنیدن اذان موذن زاده رو داشته باشم. اولین روزی که از مسجد محلمون صدای اذان رو شنیدم، خیلی خوشحال شدم. این یکی از مواردی بود که دلم براش خیلی خیلی تنگ شده بود.

دستشوئی: بله به نظر خنده دار یا مسخره میاد، اما تا گیر نکرده باشی متوجه نمیشی که چی میگم! ایران از این نظر بهشته، همه دستشوئی ها شلنگ آب دارن و از این نظر بسیار بسیار بهتر از کاناداست.

حریم خصوصی: طبیعتا در کانادا بسیار بسیار مهم و محترمه، در این حد که اگر کسی بخواد برای شما ایمیل تبلیغاتی هم بفرسته باید قبلش رضایت شما رو گرفته باشه. در ایران؟‌ ها؟! بام؟! شیبدار؟! از کله سحر تا بوق سگ، تبلیغ لیزر کردن موی بدن و تقویت قوای جنسی و نمی دونم فال حافظ دونه ای ۵۰ تومن و … راه براه براتون اس ام اس میشه. جدیدا وایبر هم به این رسانه ها اضافه شده، در واقع حریم خصوصی معنی نمیده. اضافه کنید دلسوزانی که برای شما تعیین تکلیف هم می کنن، یعنی تصمیم شما برای مهاجرت رو زیر سوال می برن و سعی می کنن با مطرح کردن یک سری مسایل عاطفی و امثالهم، نفس لوامه شما رو بیدار کنن که ای بابا این چه کاری بود من کردم؟! بیخیال مهاجرت بشم و برگردم! خوشمزه تر از همه چیز هم اون جمله حکیمانه آخرشه که می فرماید: من نمیگم چکار کن چکار نکن، خودت باید تصمیم بگیری. من توی کار تو دخالت نمی کنم و … قدیمتر ها یادمه به همین چیزها می گفتیم دخالت و فضولی در کار دیگران، ظاهرا اسم اینم عوض شده.