دو اتفاق در یک روز

پرده اول:
شب قبل، خیلی دیروقت که می خوای بخوابی، توی یکی از گروه های تلگرامی دو سه تا عکس رو می بینی که از بروز یک حریق در ساختمون پلاسکو خبر میدن.موضوع انقدری جدی نیست و خمیازه ای می کشی و خسته از همه اتفاقات روز، میخوابی.
ساعت ۷ و ربع بیدار میشی. مطابق عادت، اولین کاری که می کنی بیرون آوردن گوشی از حالت فلایت موده و چک کردن پیامهای رسیده. یک مهاجر مثل من، دائم دلش پیش کسانیه که ترکشون کرده. چند ساعت بیخبری هم براش عذاب آوره و دوست داره بدونه خانواده اش توی این چند ساعتی که ازشون بی خبر بود مشکلی داشته اند یا نه. زمانی که مادرم زنده بود، چقدر استرس داشتم که هر روز صبح از حالش باخبر بشم. این هم یک جنبه مهاجرت…
بگذریم. اولین چیزی که می بینی پیغام زاری خواهرته و قلبت می ریزه. چه اتفاقی افتاده؟ “بعد از فوت مامان این تنها واقعه ایه که اشکم رو دراورده”. چند تا عکس هم ضمیمه شده. خود مطلب به اندازه کافی دردآوره. اما تازه وقایع دردناک شروع شده ان.
توی همه شبکه های اجتماعی فیلم ها و عکس هایی از مردم منتشر شده که همه در قامت جیمز کامرون و استیون اسپیلبرگ ظاهر شدن و در حال عکاسی و فیلم برداری هستند. فیلمی از یک آمبولانس منتشر شده که داره به مردم التماس می کنه راه رو براش باز کنن تا به محل حادثه برسه. اما رسالت خبرنگاری مردم مهمتره! وقتی شبکه من و تو فراخوان میده و به مردم عنوان افتخاری “هر شهروند یک گزارشگر” رو اعطا می کنه، مگه میشه این وظیفه رو نادیده گرفت؟
این طرف بحثی در میگیره با دوستان مقیم کانادا که از درک و شعور پایین مردم شاکی هستند. حرفی که چند دقیقه پیش خوندی رو فوروارد می کنی که “نفهمی” این افراد بجای خود. اما ریشه در جای دیگه است. در فقدان آموزش و به دنبال اون، فقدان ضمانت اجرایی برای اجرای قوانین. مثال میزنی که مگه توی همین کانادا، قانون نداریم که وقتی صدای آژیر رو شنیدی، باید به سمت راست بری و توقف کنی که راه برای خودروی امدادی باز بشه؟ و اگر کسی رعایت نکنه یا پشت سر خودروی امدادی راه بیفته، با چه جریمه سنگینی مواجه میشه؟ پس دو چیز رو در ایران نداریم، یکی آموزش به مردم و دومی ضمانت اجرایی قانون. طبیعتا نظرات مخالفی هم هست و همه چیز رو به عهده مردم می دونن… بحث مطابق معمول همه بحث های ما ایرانی ها به جایی نمیرسه و هرکسی میره دنبال کار خودش. هرچی زمان میگذره ابعاد فاجعه مشخص تر میشه و تو کماکان دل نگران آتش نشان های از خود گذشته هستی…

پرده دوم:
همون روز فاجعه ساختمون پلاسکو هستیم. یک روز خسته کننده دیگه که ناراحتی فاجعه رخ داده برای هم وطنهات هم به خستگی روز اضافه شده. میری و سوار مترو میشی. روی موبایلت داری چیزی رو می خونی. قطار هم رسیده به ایستگاه کالج. Arriving at College. College station. Doors opening on the right. چند نفر سوار میشن و please clear off the doors. در آخرین لحظه یک دختر سیاهپوست به زور خودش رو وارد واگن می کنه. با ورودش جیغ یک دختر آسیایی بلند میشه. همه بر می گردن و نگاه می کنن. یک پسر خیلی قوی هیکل سیاه پوست دیگه، از هم جداشون می کنه. دختر سیاه پوست بعد از چند ثانیه دوباره به دختر آسیایی حمله ور میشه، از میله میگیره و با لگد می پره روی سر دختر آسیایی. فورا یکی از مسافرین دکمه emergency قطار رو میزنه. مردم دو تا دختر رو از هم جدا می کنن و دختر سیاه پوست با قلدری میشینه روی صندلی. به ایستگاه ولزلی رسیدیم و قطار توقف می کنه.

Attention on line one, Yonge University line. We are currently experiencing a delay northbound at Wellesley station due to an alarm activated on board the train. Response personnel …

کسی موبایل بدست از صحنه فیلم برداری یا عکاسی نمی کنه. دختر سیاه پوست جستی می زنه تا از قطار بره بیرون ولی همه مردم دنبالش راه میفتن و نمیذارن خارج بشه. کل ایستگاه های قطار در این خط مترو متوقف شدن تا به حقوق یک نفر (اون هم مهاجر، یکی مثل من) رسیدگی بشه. کسی خوشمزگی در نمیاره و از شیرین کاری های هموطنان ایرانی خبری نیست. هیچ کس حس “خود خبرنگار پنداری” نداره و کسی برای شبکه من و تو گزارشگری نمی کنه. هیچکس با مصدوم حادثه یا خلافکار سلفی نمی گیره که در اینستاگرام بزنه: من و خلافکار، همینطوری یهویی. باید منتظر باشیم TPU بیاد (Transit Patrol Unit – یک واحد پلیس که در ایستگاه های مترو مستقر شده). چند دقیقه بعد مامورین TTC و پلیس ها و همینطور دو سه تا پرستار با جعبه کمک های اولیه و دارو و … میرسن.
همه اینها به کنار. حس مسئولیت پذیری افراد که نمیذارن مقصر در بره به کنار. کمک کردن مردم به مصدوم حادثه (که در ایران ما بهش نمیگیم حادثه، برخوردهای ناشی از عصبانیت مردم با هم صرفا یک خاطره تکراری هر روزه شده) به کنار. سرعت عمل پلیس و نیروی امدادی برای رسیدن به محل واقعه به کنار. متوقف شدن کل یک خط مترو برای رسیدگی به وضع پیش اومده به کنار…
یک چیزی خیلی چشمگیره… دو تا خانم کهنسال، که موقع رخ دادن ماجرا ایستاده بودن و وقایع رو از نزدیک دیدن. هردوشون برای رسیدن به جایی عجله دارن و دیرشون هم شده. وقتی بلندگوی قطار اعلام می کنه که ممکنه اینجا معطل بشیم و اگر عجله دارید، می تونید برید بیرون از ایستگاه و با وسیله دیگه ای ادامه مسیر بدید، فکر می کنید واکنش این خانمها چیه؟
یکی شون به اون یکی میگه من نمی تونم برم. من شاهد ماجرا بودم و ممکنه پلیس بخواد مشاهدات من رو ثبت کنه. عجله هم دارم ولی چاره ای نیست، باید صبر کنم…

این تفاوت ایران و کاناداست.