تربیت مالی فرزندان

یکی از دغدغه های بجای والدین در امر مهاجرت، نحوه تربیت و بار اومدن بچه ها در کشور جدیده. طبیعتا یکی باید خود من رو تربیت کنه، هنوز ازدواج نکرده میخوام داد سخن در مورد تربیت بچه ها بدم! ولی مطمئن هستم چیزهایی که قراره در موردشون صحبت بکنم برای مخاطبین جالب خواهد بود.
اول بذارید بگم که پنجشنبه شب گذشته به دعوت دوستمون رفتم شهرداری نورث یورک، بجز من و دوستم ۴ نفر دیگه هم اومدن (با تشکر از استقبال فراوان هموطنان و همراهان!). سه نفر خانم بودند که یکی از خانم ها، دغدغه اش در مورد دخترش رو مطرح کرد و بحث به سمت تربیت فرزندان پیش رفت. البته دغدغه ایشون بیشتر در حوزه آموزش بود، اما در خلال صحبتهاشون مواردی مرتبط با موضوع مورد علاقه من یعنی پول رو هم مطرح کردن که بی مناسبت ندیدم در موردش بنویسم.
انضباط مالی مثل خیلی چیزهای دیگه، اکتسابیه. اینطوری نیست که یک نفر از شکم مادرش اقتصاددان بدنیا بیاد! بچه رو هم باید برای این مقوله آموزش داد. باید با پول، ارزش پول، نحوه کسب پول و نحوه محافظت و پس انداز از پول آشناش کرد. جایی می خوندم، از اولی که بچه به مدرسه رفت، بهش پول تو جیبی بدید. بذارید این مقوله رو لمس کنه. متوجه نقش پول در زندگی بشه. مبلغش هم بین ۳ تا ۵ دلار در هفته مناسبه، برای این بچه ها. به مرور و با ورود بچه به نوجوانی، براش حساب بانکی باز کنید و با موسسات مالی آشناش کنید. یادمه خود من سال چهارم دبیرستان بودم و هنوز نمی دونستم فرم بانکی رو چطور باید پر کنم! این مطلب، خصوصا برای مهاجرینی که شاید خودشون هم از نظام بانکی غرب سر در نمیارن، مقوله پیجیده ای می تونه باشه، مخصوصا ما که در ایران کارت اعتباری و اصولا مقوله اعتبار نمی دونستیم چیه!
به بچه فرق خواستن و احتیاج رو آموزش بدید. بذارید متوجه بشه اولویت اول، احتیاجه و نه خواسته اش. بشرطی که خودتون در شناخت و تمیز دادن این دو مورد دچار خطا نشید! گاهی بزرگسالانی رو می بینم که خودشون دنبال خواسته ها هستند، نه احتیاجات! نمونه اش یک بنده خدای کانادایی که اون روز بهم می گفت: دوست دخترم اجازه خرید وسیله جدیدی برای آشپزخونه رو نمیده، میگه به اندازه کافی داریم! خودم دیدم که این بنده خدا، برای موزی که سرکارش میاورد، یک ظرف مخصوص داشت، که نمی دونم سوراخ سوراخ بود و درست شکل یک موز رو داشت و بقول خودش، برای این بود که وقتی موز رو می خواهی توی کیفت بذاری آسیب نبینه! حالا اون موزی می خوره که آسیب ندیده و من موزی رو می خورم که ممکنه (تا بحال هم پیش نیومده) توی کیفم آسیب ببینه! متوجه ضرورت این وسیله حیاتی شدید؟! تا دلتون بخواد از این وسایل الخورتک بازی توی این مملکت ریخته، اگر قصد ولخرجی و آت و آشغال خریدن داشته باشید این مژده رو باید بهتون بدم که ناامید نخواهید شد!
نکته بعدی، که بسیار مهم هم هست و هرقدر در موردش تاکید هم بکنم باز هم کافی نیست، اینه که خودتون الگوی مناسبی برای بچه باشید. در این رابطه، یک مشاور مالی به نام Gail Vaz Oxlade هم در یکی از نوشته هاش اشاره کرده بود که می خواهید به بچه تون آموزش مالی بدید، می خواهید ندید. به هر حال اون از شما یاد میگیره! وقتی بهش میگید عزیزم نصف پولی که روز تولدت کادو گرفتی رو پس انداز کن، ببینید خودتون ۵۰ درصد درآمدتون رو پس انداز می کنید؟ اگر اهلش نیستید، چطور انتظار دارید بچه تون حرف شما رو گوش بده؟!
اصلا پس انداز می کنید؟ در مورد پس اندازتون توی خونه و با خانواده صحبت می کنید؟ تا زمانی که این کار رو نکنید، عمرا بچه تون متوجه اهمیت این مقوله بشه. تا وقتی جذب آگهی های رنگ و وارنگ تلویزیونی میشید و با دوستان و همسایگانتون رقابت می کنید، چطور می تونید انتظار داشته باشید بچه شما برای اسباب بازی و خوراکی های جور واجور بال بال نزنه؟!
جیل یک مثال میزنه، میگه برای بچه سخنرانی کنید که باید غذای سالم بخوری و به سلامتیت اهمیت بدی و … موقع نهار، خودت یک هات داگ با یک بسته چیپس به همراه یک نوشابه بزن به بدن، بعد به همین خیال باش که بچه ات به فکر تغذیه سالم بیفته!
از هر موقعیت ساده ای در زندگی، یک درس برای فرزندتون بسازید. یک خرید از سوپرمارکت، یک خرید در حراجی بلک فرایدی، تجربه مواجه شدن با حراج های دیوانه وار باکسینگ دی و … همه و همه می تونن یک مورد مناسب برای تعلیم و تربیت بچه باشن. و یادتون باشه گاهی حتی لازم نیست به بچه چیزی بگید، خودش به شما که نگاه می کنه، یاد میگیره.
چیزی که زندگی در غرب رو خطرناکتر می کنه، همین مقوله خرید اعتباریه. خرید اعتباری یعنی پولی که هنوز در نیاوردی رو خرج کنی. این واقعیت به اندازه کافی ترسناک هست که آدم خودش رو از اون دور نگه داره. وقتی فروشنده Home Depot میاد و با لبخند برات توضیح میده که این یخچال یا اجاق گاز رو بخر و اصلا یک سنت هم پول نده، بجاش یک کارت اعتباری بهت می دیم که می تونی ۱۸ ماهه پول این اجناس رو پرداخت کنی، به تنها چیزی که فکر نمی کنه منفعت شماست! اون فکر این رو می کنه که الان جنسش رو بفروشه و پولی که شما قراره ظرف ۱۸ ماه آینده در بیارید رو از الان به اون بدهکار باشید! به این فروشنده، کندین تایر و صدها فروشنده دیگه رو هم اضافه کنید (خوشبختانه بجز این دو تا، اونم چون تبلیغاتش میاد در خونه جایی رو نمی شناسم!)
بعنوان حسن ختام این پست، سه تا خاطره از یکی از اقوام نقل می کنم. مادرش مهندس صنایع غذایی و پدرش یک کارخونه دار تولید کننده مربا و این چیزها بوده و به یک سری دلایلی کارش رو مجبور میشه عوض کنه ولی در کل، شغل آزاد داره. خانواده بسیار خوب و دوست داشتنی هستند. پدر خانواده آدم خیلی زرنگ و فعال، مادر خانواده یک زن بسیار کاردان و همه جور تمام. یک دختر دارند که فکر می کنم الان دبیرستانی باشه. از بچگی این دختر رو با ارزش پول و اون اوائل بچگیش، طلا آشنا کرده بودن. این بچه هر پولی که بهش کادو می دادن رو میرفت یک تیکه کوچیک طلا می خرید. ازش هم هربار می پرسیدن که کادو مثلا برای تولدت چی می خوای؟ برای مدرسه رفتنت چی می خوای؟ برای شاگرد اول شدنت چی می خوای و … فقط می گفت طلا برام بخرید. یادمه چند سال پیش، مادرش به مامانم می گفت که نیکا، چند میلیون تومن طلا داره!
یادمه همیشه توی خونه این خانواده صحبت از تجارت و معامله و این چیزها بوده. این بچه، در اثرچیزهایی که دائما و هر روز از پدر و مادرش می شنیده، علاقمند به تجارت و کاسبی شده. چند روز پیش با مامانش چت می کردم، می گفت پارسال برای درس بازار کار دخترش پیراشکی درست کرده بود و برده بود مدرسه و فروخته بود. قرار بوده یک چیزی بخره و پول این کار رو برای اون هدفش می خواسته. توی همون کارگاهی که داشتن، سالاد ماکارونی دیده بود و خیلی هم دلش خواسته بود، تو مایه های پرپر شدن! ولی یک محاسبه ساده کرده بوده که اگر بخواد از پولش سالاد ماکارونی بخره، اون هدفش به تعویق میفته، بقول مامانش حسرت بدل ماکارونی میاد خونه ولی جلوی خواسته و هوسش رو میگیره! واقعا به حال اون پدر و مادر غبطه می خورم.
سومین مورد رو هم باز مامانش برام تعریف کرد. یک زمین کوچیک دارن، که مادر خانواده بدلیل تحصیل در رشته مهندسی کشاورزی، علاقمند به کار باغبانی هم هست و هرسال تابستون توی این زمین به صورت تفریحی کشت و زرع هم می کنن. حالا نه در حد انبوه و تجاری ها! بصورت تفریحی و برای رفع نیازهای شخصی خودشون. امسال توی زمین این دختر نوجوان، فلفل کاشته بوده، بعد آخر تابستون همه رو می کنه، به بند میکشه، خشک و پودر می کنه و بسته بسته به اقوام و دوستانشون می فروشه. یک نکته بسیار مثبت دیگه هم اینکه، یک عده ای بسته هاش رو ازش ۵۰۰۰ تومن خریده بودن، اضافه پولشون رو پس میده و میگه من کاسب هستم، نه گدا! بقول اسدالله میرزا توی دایی جان ناپلئون، از الان در ناسیه این دختر یک تاجر خیلی موفق می بینم. همه قواعد کسب و کار رو بلده و هنوز دیپلم هم نگرفته. از کجا آب می خوره؟ از تعلیم و تربیت عملی که پدر و مادر عاقل و فهیمش بهش دادن.

امروز، ۱۴ آذر روز تولد نویسنده این وبلاگ بود. ممنون از دوستان بسیار عزیزی که در کامنت های پست قبلی، فیس بوک، انواع و اقسام مسنجرها و ایمیل و … بنده نوازی کردن و دلی رو شاد کردن.
یک تشکر مخصوص هم از اون دوست بسیار عزیزی بکنم که من رو شرمنده محبتش کرد و یک کوله پشتی بسیار زیبای Swiss Gear رو از راه دور برام خرید و ارسال کرد. این محبتش رو هیچ وقت فراموش نمی کنم.

برقرار باشید و سبز.