اجاره خانه در تورنتو

قول داده بودم در مورد اجاره خونه بنویسم. الوعده وفا!

خب من این خونه ای که در حال حاضردارم توش زندگی می کنم رو از ایران اجاره کردم. شرایطش رو بعدا براتون می نویسم، اما چیزی که از همون روز اول می دونستم این بود که: به زیر سقف این خونه، منم مثل تو مهمونم، منم مثل تو می دونم، تو این خونه نمی مونم (مرده شور ترکیب گوگوش رو ببره که ازش متنفرم!)

چند روز اول که هر وقت خواستم برم سراغ اینکار، همه بهم گفتند چه عجله ای داری حالا! کوووووووووووو تا یک ماه دیگه! همین جا بهتون یک توصیه کنم که البته نظرشخصی خودمه: پیدا کردن محل سکونتتون رو بذارید در اولویت. اینطوری هم فراغت خاطر بیشتری دارید، هم اینکه مثل من موقعیت های مناسبی رو از دست نمی دید.

هنوز ویزای بچه ها نیومده بود، من امیدوار بودم زودتر تکلیف بچه ها هم روشن بشه و از شما چه پنهون خیلی هم دوست داشتم که با علی یک خونه بگیریم. هزینه معقولتری رو پرداخت می کردیم و بنظرم اخلاقیاتمون هم جور در میومد. خوشبختانه ویزای علی  و سیامک خیلی زود اومد و همه مون رو خوشحال کرد. اما علی نظرش عوض شد و بمن گفت که خودم دنبال خونه باشم.

به یکی از دوستانم که با هم یک مدرسه می رفتیم (سنش از من بیشتره ولی مدرسه مون یکی بود) گفتم دنبال خونه هستم. اون هم گفت که اتفاقا یکی از آشنایانش جدیدا یک خونه گرفته و برای من تلفن اون Agent رو میگیره. توی این مدت خودم هم بررسی هایی کردم و این ماحصل اون بررسی هاست:

دو جور آپارتمان اجاره ای در تورنتو (و احتمالا بقیه نقاط کانادا) داریم. به یک سری میگن Rental و به یک سری میگن Condo. توجه کنید که این در مورد آپارتمان هست، وگرنه شما می تونید یک House کرایه کنید، یا یک Basement. هاوس معادل همون خونه های حیاط دار خودمونه، با این تفاوت که اینجا حیاطی نمی بینید. یک فضای سبز جلو و احتمالا عقب خونه است و خود هاوس هم به سه گروه تقسیم میشه: Town House ، semi -detach ، detached. تاون هاوس خونه هایی هستند که از هر دو طرف به خونه ای مشابه خودشون متصلند. semi یعنی از یک طرف متصلند و detached هم که از هر دو طرف بازه. بیسمنت هم، اونطوری که از اسمش بر میاد زیر زمینه.

اینجا اون بساط هایی که توی ایران در میاوردن، نمیشه درآورد. نمیتونید هاوس رو بکوبید و ۵ طبقه بسازید، یکیش رو خودتون بشینید و بقیه رو بدید اجاره! نهایت کاری که می تونید بکنید اینه که خونه رو دو طبقه اش کنید، باز نه به صورتی که دو تا واحد مستقل باشه. اینطور میتونه باشه که طبقه هم کف نهارخوری و نشیمن باشه، طبقه بالا اتاق های خواب. مثل دوبلکس های خودمون. سوالی که پیش میاد، پس نمیشه چیزی از این خونه ها رو اجاره داد؟ جواب اینه که چرا، توی هاوس میشه بیسمنت رو اجاره داد.

حالا برگردیم به آپارتمان. رنتال ها معمولا به شرکت ها تعلق دارن و کاندو به افراد. این رو بگم که آپارتمان ها توی کانادا، دارای یخچال فریزر و اجاق گاز هستند. فرقی هم نمی کنه رنتال باشه یا کاندو. در رنتال، لباسشویی مشترکه و ایرکاندیشن هم ندارن. شایعاتی شنیدم که بعضی رنتال ها ایرکاندیشن دارن اما با کسانی که ساکن این رنتال ها بودن حرف زدم، تکذیب کردن. رنتال ها متاسفانه معمولا کثیف هستند، و اینکه لباسشوئیشون مشترکه هم برای بعضی ها قابل تحمل نیست، می دونید که خارجی ها دستشویی که میرن… آره!

اجاره رنتال از حدود ۹۰۰ دلار شروع میشه تا جایی که من دیدم. البته ۹۰۰ دلاری دیگه خیلی داغون باید باشه. تا ۱۲۰۰ دلار هم توی منطقه خوب، این عدد بالا میره. معمولا هزینه همه امور رفاهی روی اجاره حساب شده و فقط شما بابت cable برای تلویزیون و اینترنت باید هزینه کنید.

اجاره کاندو، بالاتره، در تورنتو از ۱۵۰۰ دلار در محله North York شروع میشه. جدیدا بدلیل سوء استفاده ای که مستاجرین از صاحبخونه می کردن، هزینه برق رو جداگانه باید خودتون پرداخت کنید. به نسبت رنتال ها، کاندو تمیزتره و حتما لباسشویی و خشک کن اختصاصی برای هر واحد داره، ظرفشویی و ایرکاندیشن هم حتما داره. جدیدا مایکروفر هم به این مساله اضافه شده. البته فکر نکنید صاحبخونه عاشق چشم و ابروی شماست، این وسایل رو سازنده خونه توی خونه میذاره! این هم از قوانین اینجاست که سازنده خونه، تجهیزش هم می کنه و تحویل میده. کاندو معمولا دارای وسایل تفریحی از قبیل استخر سر پوشیده، سالن بدنسازی و جیم و بیلیارد و سالن پارتی و … هم هست. توی رنتال ها استخر معمولا سر بازه، و باز هم معمولا کسی ازش استفاده نمی کنه! وقتی محیطش کثیف باشه، شما می تونید با آدمهای این چنینی برید توی یک آب شنا کنید؟!

اتفاقی که افتاده بود، این بود که یک مجتمع بالای تقاطع خیابون استیلز و یانگ تازه داشت occupy میشد. توضیح اینکه خیابون یانگ اینجا یک خیابون بسیار معروفه تو مایه های خیابون ولیعصرخودمون. شرق و غرب تورنتو بر حسب این خیابون تعیین میشه. Occupy هم که از اسمش معلومه، به معنی اشغال کردن. اینجا وقتی سازنده ای مجتمع رو میسازه، به مالکین اطلاع میده که بیان و خونه رو تحویل بگیرن و ساکن بشن. به این میگن occupy کردن خونه. وقتی ۷۰ درصد مجتمع occupy بشه، تازه سازنده میتونه بره شهرداری و تقاضای ثبت سند ملک رو بکنه.

این مجتمع که گفتم، چند مزیت داشت. اول اینکه نو بود، یعنی وسایلش و خود ساختمون استفاده نشده بود. دومین مزیتش این بود که هنوز کامل نشده بود و بنابراین می شد با قیمت مناسبتری اجاره اش کرد. سومین مزیتش این بود که هرچند جزء منطقه Markham حساب میشه، ولی با آخرین نقطه TTC (سیستم حمل و نقل عمومی تورنتو) فقط صد قدم فاصله داره.

اون اوائل که اومده بودم، تازه این مجتمع داشت occupy میشد و کاندوی یک خوابه رو میشد با ۱۳۰۰ دلار اجاره کرد. یکم که گذشت، دیگه مبالغ بالاتر رفتند و مشکل بزرگتر این بود که برای این برج ها، دائما متقاضی میومد و تا من یکی رو میپسندیدم، واحد اجاره می رفت. دردسری کشیدم توی اون چند روز و کلی هم قیمت بالاتر رفت تا بالاخره یک واحد یک خوابه، در طبقه ۲۷ برج جنوبی رو تونستم پیدا کنم. داستانی هم سر اون مقوله داشتیم، صاحبخونه بازارگرمی می کرد که کلی پیشنهاد دیگه هم دارم و … ولی به هر حال انجام شد.

از ذکر خاطرات که بگذریم، می رسیم به مقوله مسائل اجاره کردن. بطور کلی، هرگونه معامله ملک اعم از خرید یا اجاره، توسط Agent انجام میشه. یعنی بنده تا الان هم صاحبخونه ام رو ندیدم! ممکن هم هست که تا آخرش هم نبینم. مواردی رو دیدم که طرف خودش مستقیما اجاره میده اما اینکه چند و چونش به چه ترتیبیه، من خبر ندارم. این خونه ای که الان توش ساکن هستم، داستانش فرق داره که بعدا در موردش خواهم نوشت. خلاصه، هم شما که مستاجر/خریدار هستید باید یک Agent داشته باشید و هم صاحبخانه/فروشنده. جالب اینجاست که ممکنه این دوتا Agent همکار همدیگه باشند و در یک آژانس کار کنند. گفتم آژانس، به این نکته توجه کنید که برخلاف ایران که در هر منطقه، انگار بذر معاملات املاکی ریخته باشند و همینطور بنگاه املاک سبز شده باشه، تا جایی که می دونم کل تورنتو ۴ یا ۵ آژانس املاک بیشتر نداره. معروفترین هاشون هم Home Life و ReMaxهستند. تعداد بسیار زیادی مشاور املاک توی هرکدوم از این آژانس ها کار می کنند (مثلا در مورد هوم لایف، آقای مصطفایی می گفت ۸۰۰ مشاور املاک داره!). توی شهر هم شما راه به راه، عکس آدم های خندانی رو می بینید که تبلیغ کارشون رو می کنند ولی در پایین صفحه، لوگوی یکی از این آژانس ها چاپ شده.

خب، بعد از اینکه شما Agent خودتون رو انتخاب کردید (من آقای مصطفایی رو انتخاب کرده بودم)، این مشاور دسترسی به بانک اطلاعاتی تمامی املاکی موجود در تورنتو رو داره. بزرگترین بانک اطلاعاتی املاک کانادا در سیستمی به نام MLS نگهداری میشه. برای تورنتو، بخشی از این بانک اطلاعاتی در اختیار مشاورین املاک هست در آدرس http://www.torontomls.net. بله، شما بهش دسترسی ندارید! گفتم در اختیار مشاورین املاکه، نه شما! اگرمشاوری لازم بدونه، یک لیست از موارد موجود رو آماده می کنه و برای شما می فرسته. توی لیست، مشخصات کامل آپارتمان موجوده، چیزی مشابه این:

(این یکی از مواردی بود که می تونستم ارزونتر بگیرمش ولی چون منتظر بودم، از دست رفت)

حتی اگر ملک چند تا تصویر داشته باشه، اون بالا سمت چپ این عکس ها نمایش پیدا می کنند. بعد مشاور برای شما وقت بازدید میگیره و به اتفاق هم میرید برای بازدید از ملک. همینجا بگم برخلاف مشاورین املاک ایران – که هیچ کاری نمی کنند – اینجا مشاورین املاک بسیار آدم های فعالی هستند. تمام کارهای شما رو اونها انجام می دن و البته اونطوری که من شنیدم، درآمدشون هم خوبه. بعد از اینکه ملکی رو پسندیدید، به مشاورتون میگید که از ملک خوشتون اومده. در این حالت مشاور شما با مشاور صاحبخونه/فروشنده صحبت می کنه تا از در دسترس بودن ملک مطمئن بشه. اگر همه چیز اوکی بود، پیشنهاد شما رو برای اون مشاور ارسال می کنه. معمولا صاحبخونه، یک credit check در مورد مستاجر انجام میده تا مطمئن بشه که مستاجر توانایی پرداخت اجاره رو داره، یا اینکه قبلا بدحسابی کرده یا نه. برای تازه واردین این مساله معنی نداره و بابت همین هم، اجاره خونه براشون سخت تره. راه حل در این موارد اینه که یا کسی رو که سرکار میره به عنوان guarantor معرفی می کنید و او هم باید پایین قرارداد ها رو با شما امضا کنه (اصطلاحا co-signer) یا اینکه اجاره چندین ماه رو جلوتر بدید (مثل من که ۶ ماه اجاره رو جلو جلو دادم). این مساله پرداخت اجاره بصورت پیش پیش اذیتتون نکنه. به هرحال این پول رو باید پرداخت کنید، اگر این پول توی حساب بانکیتون هم باشه، بهش آب سبیل هم به عنوان سود تعلق نمی گیره! بیزنس من هم که معمولا نیستید که بگید می خوام با پوله کار کنم! اینجا خیلی موارد با ایران متفاوته. بنابراین نه کسی رو به دردسر بیندازید نه زیر بار دین کسی برید.

این پشنهاد شامل یک سری اوراق هست که بین شما و مشاورتون رد و بدل میشه. عنوان شما به عنوان مستاجر در این قرارداد ها، Lessor و عنوان صاحبخونه، Lessee درج میشه. پایین تمام صفحات initial اسمتون (اول اسم کوچیک و اسم فامیل) رو وارد می کنید و فقط صفحه آخر رو امضا می کنید. معمولا اجاره خونه به صورت چک های مدت دار به صاحبخونه پرداخت میشه. همونطوری که قبلا گفتم، اگر چک شما برگشت بخوره هم شما و هم کسی که چک رو دریافت کرده باید به بانک جریمه بدید. معادل ۳۵ دلار و بنابراین این مطلب در قرارداد ذکر میشه که اگر شما چکتون برگشت بخوره، تاوان اون جریمه صاحبخونه رو هم شما باید بدید.

کلید های کاندو ها معمولا خیلی گرون قیمت هستند و امکان ساختن مجدد ازشون به این سادگی ها نیست. فقط مراکز خاصی و با اجازه نامه این کار رو انجام میدن، بنابراین صاحبخونه از شما یک ۲۰۰ دلار بابت حفظ این کلیدها ودیعه نگه می داره که اگر گمشون کردید، از روشون به هزینه شما بسازه.

این نکته ای که الان می خوام ذکر کنم، بسیار مهمه:

فرمی رو شما پر خواهید کرد به اسم فرم ۳۰۰٫ این، قراردادیه بین شما و مشاور شما. حتما حتما یادتون باشه که این فرم رو سفید امضا نکنید. من شانسی که آوردم، مشاورم آقای مصطفایی عزیز بود که خودش بند بند هرچی که داشتم امضا می کردم رو برای من توضیح داد. توی فرم ۳۰۰، جایی هست که مشخص می کنه این مشاور چند وقت مشاور شماست. مشاور قدرت بسیار زیادی داره و بنابراین توی این مدت زمانی که بهش وکالت میدید می تونه هر کاری از جانب شما انجام بده. آقای مصطفایی برای من توضیح داد که بعضی از همکاراشون، که متاسفانه همزبون ما هستند، این فرم رو از مستاجر یا خریدار سفید امضا می گیرن و با اینکار، عملا افسار این افراد بدست مشاور می افته. به هر دلیلی بخواهید مشاورتون رو عوض کنید، قانونا مجاز به این کار نیستید. در آن واحد هم توی سیستم املاک تورنتو فقط حق داشتن یک مشاور رو دارید، نه بیشتر! بنابراین خیلی دقت کنید که زمان محدودی رو – که خودتون تعیین می کنید – به مشاور وکالت بدید. آدم هایی مثل آقای مصطفایی ممکنه تعدادشون کم باشه و بنابراین حواستون ۶ دانگ بابت هرچیزی که دارید امضاش می کنید جمع باشه.

از تمام چیزهایی که دارید امضا می کنید، یک نسخه و یا حداقل یک کپیش باید تحویل شمابشه. باز هم اینجا همزبان های از خدا بیخبر ممکنه ازتون سوءاستفاده کنن. مراقب باشید، فارسی زبان های خارج از ایران می تونن بسیار آدمهای خطرناکی باشند.

در نهایت پیشنهاد شما برای صاحبخونه ارسال میشه. توی این پیشنهادی که ارسال کرده اید، یک زمان تعیین می کنید که تا فلان وقت (معمولا ۲۴ ساعت) صاحبخونه تکلیف شما رو روشن کنه. بعد از اون ۲۴ ساعت شمادیگه قانونا پایبند به اون شرایط نیستید و می تونید اون پیشنهاد رو کان لم یکن تلقی کنید، البته اگر بخواهید همچنان می تونید سر پیشنهادتون هم باشید اما به هر حال این راهیه که شما از زیر بار تعهدی که برای خودتون ایجاد کردید، رها بشید.

اگر صاحبخونه با پیشنهاد شما موافقت کنه، اون هم پیشنهاد رو امضا می کنه و به مشاورش بر می گردونه. در نهایت، شما خونه رو اجاره کرده اید. دو تا کار دیگه می مونه:

• به بانک مراجعه می کنید و یک bank draft یا مانی اوردر، در وجه آژانس املاک صاحبخونه دریافت می کنید. این مانی اوردر مبلغ اجاره ای هست که با صاحبخونه توافق کرده اید که پیش پبش بپردازید. عرف اینه که دو ماه، ماه اول و ماه آخر رو صاحبخونه دریافت کنه، بیشترش هم غیر قانونیه. اما همونطوری که بالا هم گفتم، چون شما به عنوان تازه وارد سابقه اعتباری ندارید، مبلغ این مانی اوردر شامل اجاره ۶ ماه میشه (برای من). این رو هم بگم که می تونید بعدا برید از صاحبخونه بابت این مساله شکایت کنید! که معمولا کسی این کار رو نمی کنه، چون شما قراره حداقل یکسال با این آدم کار کنید و توی خونه اش بشینید. نکته مهم همونیه که بالا زیرش خط کشیدم. این مانی اوردر حتما باید در وجه آژانس املاک صاحبخونه باشه. در وجه خود صاحبخونه نگیرید چون باید مراحل قانونی طی بشه و به هر دلیلی با صاحبخونه به مشکل بخورید، دستتون به جایی بند نیست. در وجه مشاور املاک خودتون هم طبیعتا نباید باشه! مثال خودم رو می زنم، مشاور من عضو هوم لایف بود و مشاور صاحبخونه، عضو ریمکس. من مانی اوردر رو در وجه ریمکس گرفتم. مانی اوردر معمولا چند نسخه داره که یکیش متعلق به شماست و پیش خودتون نگهش می دارید.
• این روزها باب شده که خونه رو مستاجر بیمه کنه. این مساله تقریبا اجباریه و از طرف صاحبخونه هم تعیین میشه. این بیمه برای اینه که اگر مثلا لوله خونه شما ترکید و به خونه دیگه ای آسیب زد، توسط بیمه جبران بشه. یا مثلا مهمون اومد خونتون و افتاد پاش شکست، هزینه درمانش رو این بیمه پرداخت می کنه. مبلغش هم برای من ۱۶۲ دلار شد، سالانه.

توجه کنید که کاندو، یک هزینه شارژ داره. پرداخت این هزینه شارژ بعهده صاحبخونه است، نه شما. نهایتا شما باید پول برق رو پرداخت کنید، در مورد خیلی از کاندوها این مبلغ هم بعهده صاحبخونه است.

نکته آخر هم اینکه مشاور املاک، نصف هزینه اجاره یک ماه رو از صاحبخونه دریافت می کنه. بعنوان مستاجر و بر خلاف ایران، شما چیزی نباید پرداخت کنید.

چقدر نوشتم!

پی نوشت: دوستانی که از من شماره آقای مصطفایی رو می خوان، توجه داشته باشن که برای اجاره کوتاه مدت ایشون خدماتی ندارند. فقط در صورتی که اجاره یکساله مد نظرتون هست با ایشون تماس بگیرید، در غیر اینصورت پیشنهاد می کنم از سایت http://vorud.com استفاده کنید.